۲- ۱ :  تجارت- B2B  Business to Business

نمونه اي از اين نوع تجارت , عملكرد شركتي است كه از يك شبكه براي انجام سفارش به توليدكنندگان , دريافت پيش فاكتور و فاكتور خريد و همچنين پرداخت هزينه ها استفاده مي­كند , علي رغم آنكه اين نوع تجارت الكترونيكي سالهاست كه با استفاده از EDI انجام مي شود , ولي در واقع از پنج يا شش سال پيش به شكل امروزي خود درآمد . شركت Cisco يكي از اولين شركتهاي بزرگي بود كه در جولاي ۱۹۹۶ سايت تجارت الكترونيكي خود را راه اندازي كرد . بعد از آن تلاش جدي بقيه شركتها براي چنين امري آغاز شد . يك ماه بعد Microsoft نرم افزار تجاري خود را كه امكان انجام فروش از طريق اينترنت را مي داد به بازار عرضه كرد اكنون زمان آن بود كه مسائل مالي و بانكي نيز مطرح شود . IBM يك سيستم شبكه اقتصادي راه اندازي كرد و شروع به بازاريابي براي استراتژي هاي تجارت الكترونيكي خود كرد . شركت Microsoft نيز با همكاري شركت First Data و براي رقابت با IBM سيستم MSFDCC را به بازار عرضه كرد . تجارت الكترونيكي به سرعت در حال رشد بود . Netscape كه از ابتدا به واسطه مرورگرهاي خود شناخته شده بود , نرم افزار تجاري Expert را عرضه كرد . سپس IBM و Cisco با همكاري يكديگر استراتژي هايي براي راه اندازي تجارت الكترونيكي در شبكه هاي كوچك ارايه كردند .

در حال حاضر بسياري از شركتها وارد اين بازار شده اند و ديگر به سادگي نمي توان گفت كدام يك پيشرو و كدام يك عقبتر است .

۲- ۲  : تجارت B2C Business to consumer

بيشترين سهم در انجام تجارت الكترونيكي از نوع B2C را خرده فروشي تشكيل مي­دهد . تجارت بين فروشنده و خريدار كه در حال حاضر جزو متداولترين تراكنشها در حيطه تجارت الكترونيكي بر روي اينترنت است , يك نوع B2C محسوب مي­شود . اين نوع تجارت با گسترش WEB به سرعت افزايش پيدا كرد و اكنون به راحتي مي­توان انواع و اقسام كالا از شيريني گرفته تا اتومبيل و نرم افزارهاي كامپيوتري را از روي اينترنت خريداري كرد .

B2C از حدود 5 سال پيش با راه اندازي سايت هايي چون  Amazon و CDNow آغاز شد . اغراق نيست اگر پيشگام در امر B2C را جف بزوس بدانيم كه در سال 1994 شركت Amazon را بنا نهاد . وي كه يك تاجر كم تجربه در امر خرده فروشي بود , سايت خود را فقط به هدف فروش كتاب از طريق اينترنت راه اندازي كرد . اين ايده ساده مقدمه اي بود براي يك تحول جهاني .

 

 

۲- ۳  : تجارت C2C Consumer to Consumer

انجام مزايده و مناقصه كالاها از طريق اينترنت در اين  گروه از تجارت الكترونيكي مي­گنجد . نمونه اي از اين نوع تجارت الكترونيكي كه در حال حاضر به سرعت در حال رشد است را مي توان در سايت ebay مشاهده كرد .

 

۲- ۴  :  تجارت B2A Business to Administration

اين نوع تجارت شامل كليه تراكنشهاي تجاري / مالي بين شركتها و سازمانهاي دولتي است . تامين نيازهاي دولتي توسط شركتها و پرداخت عوارض مالياتي از جمله مواردي است كه مي توان در اين گروه گنجاند . اين نوع از تجارت الكترونيكي در حال حاضر دوران كودكي خود را مي گذراند ولي در آينده اي نزديك و بعد از آنكه دولتها به ارتقا ارتباطات خود به واسطه تجارت الكترونيكي توجه نشاند دهند , به سرعت رشد خواهد كرد .

۲-۵   : تجارت  C2A Consumer to Administration

تعاملات مربوط به پرداخت ماليات بر درآمد اشخاص و هر گونه امور كسب و كار كه بين دولت و آحاد مردم متصور است در اين گروه از فعاليت هاي كسب و كار قرار مي گيرند .

۲- ۶ : دولت الكترونيكي -Government E

به دنبال متداول شدن تجارت الكترونيكي (e-commerce) در سالهاي اخير پديده نوين ديگري به نام دولت الكترونيكي (e-government) مطرح شده است . مهمترين ويژگي اين پديده ايجاد بستري مناسب جهت ارايه خدمات با هزينه كمتر و اثر بخشي بالاتر مي باشد  كه همواره مورد نياز و دغدغه خاطر مردم و دولتها بوده است .

بدين ترتيب ضمن ايجاد ارتباطي بهتر بين آحاد مردم و دولت , خدمات بسياري در قالب e-government به سه دسته از مشتريان قابل عرضه مي­باشد . شهروندان , بنگاههاي اقتصادي و موسسات دولتي , مشتريان دولت الكترونيكي مي باشند , اين مشتريان قادرند با استفاده از شبكه هاي وب با دسترسي به سايت هاي دولت الكترونيك در فعاليت هاي اجتماعي , سياسي و اقتصادي و فرهنگي شركت نمايند . يكي از مهمترين اهداف ايجاد دولت الكترونيك تحقق بخشيدن به مردم سالاري الكترونيك است كه تمامي شهروندان بتوانند در سرنوشت خويش دخالت داشته باشند .

هم اكنون بيش از يكصد سايت اينترنتي در ايالات متحده به صورت online در حال ارائه خدمات دولتي به مردم مي­باشند . در نيوزلند نيز پايگاههاي بسياري ايجاد شده اند كه به صورت Online اطلاعاتي در مورد ساختار و فعاليتهاي دولت ارائه مي­دهند . پرداخت ماليات و عوارض , تجديد گواهينامه , ثبت شركت , ثبت تولد و مرگ , تقاضا و دريافت مجوز فعاليتهاي ساختماني , تجديد جواز كسب و اين گونه فعاليتها از موارد مختلف تعاملات با دولت الكترونيك  است .

۲- ۷  :مزايای دولت الكترونيك

  • دسترسي مستقيم به ادارات دولتي و مقامات و نيز تسهيل در تعاملات فيمابين ادارات با يكديگر و مشتريان آنها .
  • صرفه جويي در زمان و امور حمل و نقل و بهبود ترافيك
  • حذف و يا به حداقل رساندن مكاتبات كاغذي
  • كاهش هزينه خدمات و افزايش كيفيت آنها
  • ارائه خدمات در هر كجا و در هر زمان

۲-۸  : مزيت های تجارت الكترونيكی

  • افزايش رشد تجارت
  • افزايش فروش
  • افزايش درآمد
  • افزايش سرمايه گذاري
  • افزايش سطح رفاه زندگي مردم
  • ايجاد فرصت هاي تجاري جديد براي صنايع و بنگاههاي بازرگاني (ناشي از رفع تبعيضات و تحصيل امتيازات تجاري از مذاكرات بين دولتها)
  • افزايش فرصتهاي جديد شغلي (كار آفريني نسل جوان در دراز مدت)
  • افزايش قابل ملاحظه امنيت دسترسي به بازارهاي صادراتي ناشي از تثبيت تعرفه ها
  • افزايش تضمين بازارها و ثبات دسترسي به آنها ناشي از بكارگيري قواعد متحدالشكل در تمامي كشورهاي عضو سازمان هاي جهاني
  • امكان ارائه خدمات و محصولات در سطح جهاني
  • جلوگيري از اتلاف وقت و كاهش ترددهاي بي مورد
  • كمك به منابع انرژي و محيط زيست
  • كاهش هزينه هاي سربار و ايجاد رقابت در سطح بين المللي
  • دسترسي سريع به اطلاعات
  • عدم حضور واسطه
  • كاهش هزينه هاي تبليغات كالا به ويژه در سطح بين المللي
  • ورود به بازارهاي فرا منطقه اي در جهت بازاريابي جهاني

۲- ۹ :  معايب تجارت الكترونيكي

  • تاثير ناشناخته آن بر روابط اجتماعي انسانها
  • اينترنت يك شبكه بلا صاحب و بدون سياست گذاري خاصي است .
  • تسلط زبان و فرهنگ انگليسي كه در دراز مدت زبان , فرهنگ و هويت كشورها به نفع اينترنت از بين مي­رود .
  • در اختيار قرار دادن فوري بخش عمده اي از تقاضاي داخلي به رقباي خارجي
  • واگذاري بخش عمده اي از بازارهاي صادراتي به رقباي خارجي
  • قرار گرفتن سهام كارخانجات داخلي در سيطره سرمايه به مديريت و سرمايه گذاران خارجي با حداقل بهاي ممكن
  • بلا استفاده ماندن بيشتر عوامل توليد
  • كاهش ميزان توليد
  • كاهش حجم فروش
  • كاهش نيروي شاغل (افزايش نرخ بيكاري)
  • كاهش سرمايه گذاري صنعتي
  • كاهش توليد شركت هاي ورشكسته
  • كاهش سهام صنعت در توليد ناخالص داخلي
  • كاهش نيازهاي ارزي كشور براي تامين احتياجات جامعه جوان و رو به رشد كشور
  • افزايش ميزان استقراض خارجي و بدهي هاي كشور
  • كاهش درآمد و سطح زندگي و بدهي هاي كشور
  • كاهش درآمد مردم و سطح زندگي آنها كه در تباين با اهداف كلان سازمان جهاني تجارت است

۲-۱۰نيازها

  • بانكي روان و دقيق
  • قوانين يك سيستم گمركي , مالياتي و بانكداري الكترونيك
  • كد تجارت محصول
  • تهيه و تدوين نظام ملي اطلاعات و نظام حقوقي اطلاع رساني (كپي رايت)
  • امنيت اطلاعات
  • محرمانه بودن اطلاعات شخصي (Privacy)
  • تطبيق مقررات ملي با مقررات متحد الشكل بين المللي
  • توسعه تكنولوژي عام (Generic) مانند ميكرو الكترونيك , مهندسي نرم افزار
  • وجود يك بستر قانوني جهات اجراي تجارت الكترونيكي
  • همكاري دانشگاهها , مراكز تحقيقاتي و سازمان هاي مختلف
  • پذيرش اسناد الكترونيكي توسط قوه  قضاييه (بجاي اصل سند مالكيت)
  • تامين صدور و بكارگيري كارت هاي اعتباري و نظام انتقال الكترونيكي اسناد توسط شبكه بانكي
  • تامين خطوط ارتباطي پر سرعت و مطمئن و ايجاد بستر مخابراتي به شكل بي سيم .
  • معرفي مرجع نمونه و گواهي امضاي ديجيتالي در كشور و تاييد احراز هويت خريدار و فروشنده توسط اين مرجع .