از زمانی که استارت آپ ها در ایران شروع به فعالیت کردند،  مدت  زیادی نمی گذرد . اما باید اعتراف کرد که در همین مدت کوتاه، بروز وظهور استارت آپ ها فضای کار آفرینی کشور را تا حدودی تغییر داده است   . اما بررسی وضعیت کنونی آن ها  نشان می دهد که  بخش زیادی از استارت آپ های کشور در مرحله طفولیت  قرار دارند.  به گزارش تسنیم، براساس پیمایش صورت گرفته توسط مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوپای فاوا و هسته پژوهشی نوآوری کسب‌وکارهای دیجیتال دانشگاه تهران ، حدود ۶۰ درصد استارت آپ های ICT فعال در کشور، عمر کمتر از یک سال داشته‌اند و عمر حدود ۴۰ درصد آن ها بیشتر از یک سال بوده است. در حالی که در مقایسه با متوسط عمر استارت آپ ها در کشورهای اروپایی می‌توان نتیجه گرفت زیست‌بوم استارت آپی ایران بسیار جوان است زیرا براساس گزارش سازمان نظارت بر استارت آپ های اروپایی (ESM) تنها حدود 16 درصد استارت آپ های اروپایی کمتر از یک سال عمر داشته اند و عمر حدود 84 درصد آن ها بیشتر از یک سال بوده است.
 

وضعیت بلوغ استارت آپ ‌های ICT در کشور
بلوغ کامل استارت آپ ها را می‌توان در پنج مرحله اصلی شامل "خلق ایده"  ، " ایجاد یک نمونه اولیه از محصول " ، " ورود به بازار و تجاری‌سازی محصول  یا سرویس " ، " گسترش بازارها و افزایش درآمد استارت آپ ها " و " ورود به بازار سهامی عام  " خلاصه کرد .  در این پژوهش به دلیل آن که در جامعه آماری انتخاب‌شده هیچ شرکتی در مرحله آخر بلوغ قرار نداشت، بلوغ استارت آپ ها در چهار مرحله اولیه شامل ایجاد ایده، ایجاد نمونه اولیه، ورود به بازار و مرحله رشد در نظر گرفته شدند.
تنها 20 درصد استارت آپ های کشور وارد مرحله رشد شده‌اند
براساس نتایج به‌دست آمده از این پیمایش و نتایج اولیه از پوشش میدانی در رویداد الکام استارز96 مشخص شده است که حدود 15 درصد از استارت آپ های کشور در مرحله ایده و نمونه اولیه قرار دارند .اما نکته قابل توجه آن است که حدود نیمی از استارت آپ های کشور یعنی حدود 50 درصد آن ها در مرحله ورود به بازار (درآمد اولیه) هستند وتنها 20 درصد استارت آپ ها وارد مرحله رشد شده اند و حدود 11 درصد در مرحله گسترش بازارهای جدید قرار دارند، این موضوع نشان می‌دهد که استارت آپ ها در کشور با چالش تناسب محصول با بازار و ورود به مرحله رشد و مقیاس‌پذیری بالا مواجه هستند. در حالی که براساس مطالعه تطبیقی صورت گرفته در کشور اسلواکی، تنها 26 درصد استارت آپ ها در مرحله ورود به بازار (درآمد اولیه) هستند و تعداد بیشتری از استارت آپ ها (حدود 27 درصد آن ها) در مرحله رشد (هم از لحاظ رشد مالی و هم رشد بازار) قرار دارند. بر این اساس در دیگر کشورها استارت آپ ها به‌دلیل برخورداری از بلوغ بیشتر زیست‌بوم استارت آپی و نیز تناسب بهتر محصول با بازار با سرعت بالاتری وارد مرحله رشد می‌شوند اما در کشور ما بسیاری از استارت آپ ها پس از ورود به بازار یا به‌دلیل متناسب نبودن محصول با بازار با شکست مواجه می‌شوند یا در همان مرحله ورود به بازار با اندازه کوچک باقی می‌مانند.
چالش‌های محیطی ترمزی بر رشد استارت آپ‌ها
چالش‌های محیطی کسب‌وکارهای نوپا مجموعه عواملی هستند که مسیر رشد یک استارت آپ را با موانع جدی روبه‌رو می‌کنند.برخی از این چالش ها در نهایت منجر به فروپاشیدن استارت آپ در بلندمدت می‌شود؛ یکی از دلایل این موضوع را می‌توان ناشی از شرایط رکود اقتصادی، کمبود نقدینگی و کاهش تقاضای عمومی در کشور، همچنین اجرایی نشدن قانون مالکیت فکری در سال های اخیر دانست ولی دلیل دیگر آن را می‌توان ناشی از ضعف استارت آپ های کشور در توجه به بازارهای خارج از کشور، جذب سرمایه‌های خطرپذیر و همکاری با شرکت های بزرگ دانست.از این‌رو انتظار می‌رود از یک طرف دولت با سیاست گذاری و قانون گذاری مناسب زمینه تحریک تقاضا در بازار برای این دسته از استارت آپ ها را فراهم کند و از طرف دیگر نیاز است مؤسسان استارت آپ ها با شناخت صحیح نیازهای بازار، اقدام به ارائه محصولات و خدمات با ارزش تر و متناسب با نیاز مشتریان کنند. با توجه به استقبال و تأثیر زیاد رویدادهای استارت آپی در کشور یک راهکار کوتاه مدت سیاست گذاران در این زمینه می‌تواند سامان دهی رویدادهای استارت آپی در کشور باشد.برای این منظور نیاز است با بازنگری در اهداف رویدادهای استارت آپی، سعی شود این رویدادها به‌صورت هدفمند و با تمرکز بیشتر بر رفع چالش استارت آپ ها در مرحله ورود به بازار سامان دهی شود.به‌عنوان مثال یکی از عوامل مؤثر در تسهیل ورود استارت آپ ها به بازار، ایجاد همکاری استارت آپ ها با شرکت های بزرگ است زیرا شرکت های بزرگ به‌دلیل برخورداری از کانال های توزیع بیشتر، بازاریابی قوی تر، تجربه و شهرت بیشتر و شرایط مالی بهتر می‌توانند ورود استارت آپ‌ها به بازار را تسهیل کنند.

 

حمایت نکردن  از استارت آپ ها در مرحله بلوغ، موجب شکست می شود
یک فعال استارت آپی   در گفت و گو با خراسان  در خصوص موانع پیش روی  فعالیت استارت آپ ها در کشور می گوید : استارت آپ ها برای رشد خود نیاز به حمایت دارند چرا که هم اکنون عمده استارت آپ های کشور جزو استارت آپ های نوپا هستند و به طور طبیعی تا رسیدن به مرحله بلوغ نیاز به حمایت  دارند و طبیعتا  اگر حمایت  های لازم از استارت آپ ها صورت نگیرد، این فعالیت ها به شکست می انجامد. این موضوع  تنها برای ایران صدق نمی کند بلکه در همه دنیا تنها  درصدکمی از استارت آپ ها به موفقیت می رسند و کشور ما نیز ازاین قاعده مستثنی نیست .به هرحال شرایط رکود اقتصادی، نبود بازار ، نبود  سرمایه و... جزو مواردی است که وجود هر یک از آن ها می تواند برای فعالیت استارت آپی یک تهدید باشد بنابراین  باید این حمایت ها از سوی بدنه حاکمیتی  انجام شود تا زیست بوم کار آفرینی شکل بگیرد . علاوه بر دولت ، قوه قضاییه نیز در بحث مالکیت فکری و... شرایطی را فراهم کنند  که آینده استارت آپ ها تضمین شود. اومی گوید : هم اکنون وضعیت استارت آپ ها و کسب وکارهای نوپا در بیرون از ایران به مراتب بهتر است اما  در ایران اگر چه حمایت هایی از  سوی معاونت علمی انجام شده است، هنوز هم چالش های جدی در این مسیر وجود دارد . این فعال استارت آپی به مشکلات بیمه ومالیات استارت آپ هانیز اشاره می کند ومی گوید: دریافت بیمه ومالیات  در همه مشاغل وجود دارد اما درباره استارت آپ ها باید قاعده  بهتری در این زمینه وجود داشته باشد یعنی روش و شرایط دریافت بیمه و مالیات از استارت آپ ها تسهیل شود تا فعالان این عرصه در کنارمشکلات  موجود، دیگر دغدغه بیمه ومالیات نداشته باشند.